Tương Ưng Bộ 48.39
Saṃyutta Nikāya 48.39
4. Phẩm Lạc Căn
4. Sukhindriyavagga
Cây Quay Ra Lửa
Kaṭṭhopamasutta
“Này các Tỷ-kheo, có năm căn này.
“Pañcimāni, bhikkhave, indriyāni.
Thế nào là năm?
Katamāni pañca?
Lạc căn, khổ căn, hỷ căn, ưu căn, xả căn.
Sukhindriyaṃ, dukkhindriyaṃ, somanassindriyaṃ, domanassindriyaṃ, upekkhindriyaṃ.
Này các Tỷ-kheo, do duyên xúc được cảm thọ là lạc, khởi lên lạc căn.
Sukhavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca uppajjati sukhindriyaṃ.
Khi cảm thọ là lạc, người ấy rõ biết: ‘Tôi cảm giác lạc thọ’.
So sukhitova samāno ‘sukhitosmī’ti pajānāti.
Do đoạn diệt xúc được người ấy cảm thọ là lạc ấy, lạc căn được khởi lên do duyên với xúc thích ứng được cảm thọ là lạc, người ấy rõ biết lạc căn ấy diệt, được tịnh chỉ.
Tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ sukhindriyaṃ taṃ nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti.
Này các Tỷ-kheo, do duyên xúc được cảm thọ là khổ, khởi lên khổ căn. .
Dukkhavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca uppajjati dukkhindriyaṃ.
Khi cảm thọ là khổ, người ấy rõ biết: ‘Tôi cảm giác khổ thọ’.
So dukkhitova samāno ‘dukkhitosmī’ti pajānāti.
Do đoạn diệt xúc được người ấy cảm thọ là khổ ấy, khổ căn được khởi lên do duyên với xúc thích ứng được cảm thọ là khổ, người ấy rõ biết khổ căn ấy diệt, được tịnh chỉ.
Tasseva dukkhavedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ dukkhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ dukkhindriyaṃ taṃ nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti.
Này các Tỷ-kheo, do duyên xúc được cảm thọ là hỷ, khởi lên hỷ căn.
Somanassavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca uppajjati somanassindriyaṃ.
Khi cảm thọ là hỷ, người ấy rõ biết: ‘Tôi cảm giác hỷ’.
So sumanova samāno ‘sumanosmī’ti pajānāti.
Do đoạn diệt xúc được người ấy cảm thọ là hỷ ấy, hỷ căn được khởi lên do duyên với xúc thích ứng được cảm thọ là hỷ, người ấy rõ biết hỷ căn ấy diệt, được tịnh chỉ.
Tasseva somanassavedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ somanassavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ somanassindriyaṃ taṃ nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti.
Này các Tỷ-kheo, do duyên xúc được cảm thọ là ưu, khởi lên ưu căn.
Domanassavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca uppajjati domanassindriyaṃ.
Khi cảm thọ là ưu, người ấy rõ biết: ‘Tôi cảm giác ưu thọ’.
So dummanova samāno ‘dummanosmī’ti pajānāti.
Do đoạn diệt xúc được người ấy cảm thọ là ưu ấy, ưu căn được khởi lên do duyên với xúc thích ứng được cảm thọ là ưu, người ấy rõ biết ưu căn ấy diệt, được tịnh chỉ.
Tasseva domanassavedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ domanassavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ domanassindriyaṃ taṃ nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti.
Này các Tỷ-kheo, do duyên xúc được cảm thọ là xả, khởi lên xả căn.
Upekkhāvedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca uppajjati upekkhindriyaṃ.
Khi cảm thọ là xả, người ấy rõ biết: ‘Tôi cảm giác xả thọ’.
So upekkhakova samāno ‘upekkhakosmī’ti pajānāti.
Do đoạn diệt xúc được người ấy cảm thọ là xả ấy, xả căn được khởi lên do duyên với xúc thích ứng được cảm thọ là xả, người ấy rõ biết xả căn ấy diệt, được tịnh chỉ.
Tasseva upekkhāvedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ upekkhāvedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppannaṃ upekkhindriyaṃ taṃ nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti.
Ví như, này các Tỷ-kheo, sự xúc chạm và sự cọ xát hai thanh củi, sức nóng sanh khởi, lửa được hiện hữu. Khi hai thanh củi ấy được tách rời, được ly khai, sức nóng thích ứng ấy được đoạn diệt, được tịnh chỉ.
Seyyathāpi, bhikkhave, dvinnaṃ kaṭṭhānaṃ saṅghaṭṭanasamodhānā usmā jāyati, tejo abhinibbattati; tesaṃyeva kaṭṭhānaṃ nānābhāvāvinikkhepā yā tajjā usmā sā nirujjhati sā vūpasammati;
Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, do duyên xúc được cảm thọ là lạc, khởi lên lạc căn.
evameva kho, bhikkhave, sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppajjati sukhindriyaṃ.
Khi cảm thọ là lạc, người ấy rõ biết: ‘Tôi cảm giác lạc thọ’.
So sukhitova samāno ‘sukhitosmī’ti pajānāti.
Do đoạn diệt xúc được người ấy cảm thọ là lạc ấy, lạc căn được khởi lên do duyên với xúc thích ứng được cảm thọ là lạc, người ấy rõ biết lạc căn ấy diệt, được tịnh chỉ.
Tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ sukhavedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppajjati sukhindriyaṃ taṃ nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti.
Do duyên xúc được cảm thọ là khổ, khởi lên khổ căn …
Dukkhavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca ...pe...
Do duyên xúc được cảm thọ là hỷ, khởi lên hỷ căn …
somanassavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca ...pe...
Do duyên xúc được cảm thọ là ưu, khởi lên ưu căn …
domanassavedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca ...pe...
Do duyên xúc được cảm thọ là xả, khởi lên xả căn.
upekkhāvedaniyaṃ, bhikkhave, phassaṃ paṭicca uppajjati upekkhindriyaṃ.
Khi cảm thọ là xả, người ấy rõ biết: ‘Tôi cảm giác xả thọ’.
So upekkhakova samāno ‘upekkhakosmī’ti pajānāti.
Do đoạn diệt xúc được người ấy cảm thọ là xả ấy, xả căn được khởi lên do duyên với xúc thích ứng được cảm thọ là xả, người ấy rõ biết xả căn ấy diệt, được tịnh chỉ.”
Tasseva upekkhāvedaniyassa phassassa nirodhā ‘yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ upekkhāvedaniyaṃ phassaṃ paṭicca uppajjati upekkhindriyaṃ taṃ nirujjhati, taṃ vūpasammatī’ti pajānāti”.
Hoà Thượng Thích Minh Châu dịch Việt
