Tương Ưng Bộ 12.43
Saṃyutta Nikāya 12.43

5. Phẩm Gia Chủ - Thứ Năm
5. Gahapativagga

Khổ
Dukkhasutta

Tại Sāvatthī.
Sāvatthiyaṃ viharati.

“Này các Tỷ-kheo, Ta sẽ giảng sự tập khởi và sự đoạn diệt của khổ. Hãy nghe và khéo tác y, ta sẽ giảng.”
“Dukkhassa, bhikkhave, samudayañca atthaṅgamañca desessāmi. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha, bhāsissāmī”ti.

“Thưa vâng, Bạch Thế Tôn”, các Tỷ-kheo đáp lời Đức Thế Tôn. Thế Tôn giảng như sau:
“Evaṃ, bhante”ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca:

“Và này các Tỷ-kheo, thế nào là khổ tập khởi?
“Katamo ca, bhikkhave, dukkhassa samudayo?

Do duyên con mắt và các sắc, nhãn thức khởi lên. Do ba cái tụ hội nên xúc khởi.
Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ. Tiṇṇaṃ saṅgati phasso.

Do duyên xúc nên có thọ.
Phassapaccayā vedanā;

Do duyên thọ nên có ái.
vedanāpaccayā taṇhā.

Này các Tỷ-kheo, đây là khổ tập khởi.
Ayaṃ kho, bhikkhave, dukkhassa samudayo.

Do duyên tai và các tiếng...
Sotañca paṭicca sadde ca uppajjati sotaviññāṇaṃ ...pe...

Do duyên mũi và các hương...
ghānañca paṭicca gandhe ca ...pe...

Do duyên lưỡi và các vị...
jivhañca paṭicca rase ca ...pe...

Do duyên thân và các xúc...
kāyañca paṭicca phoṭṭhabbe ca ...pe...

Do duyên ý và các pháp, ý thức khởi lên. Do ba cái tụ hội, nên có xúc.
manañca paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ. Tiṇṇaṃ saṅgati phasso.

Do duyên xúc nên có thọ.
Phassapaccayā vedanā;

Do duyên thọ nên có ái.
vedanāpaccayā taṇhā.

Này các Tỷ-kheo, đây là khổ tập khởi.
Ayaṃ kho, bhikkhave, dukkhassa samudayo.

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là khổ đoạn diệt?
Katamo ca, bhikkhave, dukkhassa atthaṅgamo?

Do duyên con mắt và các sắc, nhãn thức khởi lên. Do ba cái tụ hội, nên có xúc.
Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ. Tiṇṇaṃ saṅgati phasso.

Do duyên xúc nên có thọ.
Phassapaccayā vedanā;

Do duyên thọ nên có ái.
vedanāpaccayā taṇhā.

Do ly tham, đoạn diệt ái ấy một cách hoàn toàn nên thủ diệt.
Tassāyeva taṇhāya asesavirāganirodhā upādānanirodho;

Do thủ diệt nên hữu diệt.
upādānanirodhā bhavanirodho;

Do hữu diệt nên sanh diệt.
bhavanirodhā jātinirodho;

Do sanh diệt nên già chết, sầu, bi, khổ, ưu, não đều đoạn diệt.
jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti.

Như vậy là sự đoạn diệt của toàn bộ khổ uẩn này.
Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.

Này các Tỷ-kheo, đây là khổ đoạn diệt.
Ayaṃ kho, bhikkhave, dukkhassa atthaṅgamo.

Do duyên lỗ tai và các tiếng, nên nhĩ thức sanh khởi...
Sotañca paṭicca sadde ca uppajjati sotaviññāṇaṃ ...pe...

Do duyên mũi và các hương, nên tỷ thức sanh khởi...
ghānañca paṭicca gandhe ca ...pe...

Do duyên lưỡi và các vị nên thiệt thức sanh khởi...
jivhañca paṭicca rase ca ...pe...

Do duyên thân và các xúc nên thân xúc sanh khởi...
kāyañca paṭicca phoṭṭhabbe ca ...pe...

Do duyên ý và các pháp nên ý thức sanh khởi. Do ba cái tụ họp nên có xúc.
manañca paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ. Tiṇṇaṃ saṅgati phasso.

Do duyên xúc nên có thọ.
Phassapaccayā vedanā;

Do duyên thọ nên có ái.
vedanāpaccayā taṇhā.

Do sự ly tham, đoạn diệt ái ấy một cách hoàn toàn nên thủ diệt.
Tassāyeva taṇhāya asesavirāganirodhā upādānanirodho;

Do thủ diệt nên hữu diệt.
upādānanirodhā bhavanirodho;

Do hữu diệt nên sanh diệt.
bhavanirodhā jātinirodho;

Do sanh diệt nên già chết, sầu, bi, khổ, ưu, não đoạn diệt.
jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti.

Như vậy là sự đoạn diệt của toàn bộ khổ uẩn này.
Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.

Này các Tỷ-kheo, đây là khổ đoạn diệt.”
Ayaṃ kho, bhikkhave, dukkhassa atthaṅgamo”ti.

Hoà Thượng Thích Minh Châu dịch Việt